KONTROLDENMİ ÇIKTI

DEVLET DEVLETİ KAZIKLIYOR, DEVLET DEVLETİ KONTROL EDİYOR mu?

            5177 Sayılı Kanun yürürlüğe girdiğinde, başlangıçta büyük ölçüde Hızlı Tren projesine ucuz hammadde sağlaması için düşünülen (ama günümüzde belli ki nerede ise kontrol edilemez bir noktaya varan) Hammadde Üretim İzinleri için yeni Kanun tasarısında yapılan düzenlemelere bakınca, sonucun gerçekten vahim noktalara gelmiş olduğunu anlamak için kâhin olmak gerekmiyor.

           Aşağıdaki tablolara bakınca sanki memleketin her yeri şantiye, inşaat alanı gibi görünüyor ama benim baktığım yerden nedense (8.kat) birkaç kaçak yapı dışında bir şey görünmüyor, insan umuyor ki inşallah böyledir.

            Tabloya baktığınızda 3.200 adet (2014 ortalarına göre)hammadde üretim izni verilmiş, bunun yanı sıra Valilikler tarafından 2.300 adet I(a) ruhsatı verilmiş ve bu tarz ruhsatlara alternatif diyebileceğimiz 2.800 adet II(a) grubu ruhsat var. Ancak bu II(a) grubu ruhsatların azımsanmayacak ölçüde, dışarıya satış yapmayan ve sadece kendilerine hammadde üreten Çimento Sektörünün elinde olduğunu düşünürsek, bırakın I(a) ruhsatlarını, verilen Hammadde Üretim İzinlerinin sayısı nerede ise II(a)grubu  için verilen ruhsatların iki katına ulaşmıştır.

          Hammadde üretim izinleri genel olarak, herhangi bir şahıs veya firma üzerine ruhsatlı II(a)grubu ruhsatlar üzerine verilmiştir. Başlangıçta Devletçe yaptırılan inşaat işlerine ucuz hammadde sağlaması için düşünülen bu uygulama bir çeşit rant kapısı haline getirilmiş olmalı ki yeni Kanun tasarısında aşağıdaki düzenlemelere yer verilmiş.

       Not; altı çizili alanları ben çizmedim tasarıya yeni eklenenler

           “Hammadde üretim izni olmadan üretim yapıldığının ve hammaddenin kamuya ait projelerde kullanıldığının tespit edilmesi halinde faaliyetler durdurulur. Bu alanda üretilen hammadde için faaliyeti gerçekleştirene ocak başı satış bedeli kadar idari para cezası uygulanır. Herhangi bir işleme tabi tutulmadan kullanılan hammaddeler için ocak başı satış bedeli, tüvenan hammaddenin ocak başı fiyatına göre hesaplanır. Hammadde üretim izin alanından üretilen hammaddenin kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan projeler dışında kullanıldığının, ticarete konu edildiğinin veya satışının yapıldığının tespit edilmesi halinde, faaliyeti gerçekleştirene amaç dışı kullanılan hammaddenin ocak başı satış bedelinin üç katı tutarında idari para cezası verilir. Yapılan üretimin projede belirtilen amaç dışında kullanımının ikinci kez tespiti halinde hammaddenin ocak başı satış bedelinin üç katı tutarında idari para cezası uygulanarak izin iptal edilir.”

           “Kamu kurum ve kuruluşlarınca yol, köprü, baraj, gölet, liman gibi projelerin inşasında kullanılacak yapı ve inşaat hammaddelerinin üretimi için Bakanlıkça ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına izin verilir. Üretim yapılacak yerlerde ruhsatlı alanlar var ise kamu kurumunun ihtiyacı olan üretim madencilik faaliyetlerine engel olmayacak ve kaynak kaybına yol açmayacak şekilde yapılır. Bu izinler çerçevesinde yapılacak üretimden Devlet hakkı alınmaz ve izinler proje süresini aşamaz. Ancak, ihale sözleşmelerinde hammaddenin ihaleyi yapan kamu kurum ve kuruluşunca karşılanmayacağı hükmünün bulunması halinde kullanılan hammaddenin ocak başı satış fiyatı üzerinden ihaleyi alandan her yıl Haziran ayı sonuna kadar Devlet hakkı ile aynı grupta bulunan işletme ruhsatlarından alınan ruhsat bedelinin %30’u oranında çevre ile uyum planı çalışmalarını temin etmek üzere her yıl Ocak ayının sonuna kadar teminat alınır. Devlet hakkı ve teminatın eksik yatırılması veya hiç yatırılmaması halinde 20.000 TL idari para cezası verilir ve üç ay içinde tamamlanması istenir. Aksi halde üretim faaliyeti durdurulur.”

            Genel olarak Kamu Kuruluşları bu izini alır ve malzemenin temini için hizmet alımı yolu ile bu işi birilerine ihale eder. Yani kendisi çalıştırmaz, çalıştırılması için birine verilen (ihale edilmiş olan) firmadan bu malzemeyi satın alır. Ama burada da kimse bu Hammadde Üretim İzninin verildiği yani üzerinde durduğu ruhsat alanının sahibi tarafından belki de bu malzemenin örneğin 5 TL. ye bu Kamu Kurumuna verilebileceğini ama Kamu Kurumunun ihale yolu ile verdiği firmadan aynı işi yani hammaddeyi 8-10 TL.ye alıp almadığını kontrol etmez. Kimse firmanın Hakediş faturasındaki rakamlarına bakmaz.

         Şimdi bir bakalım bu durumda neler olabiliyor, bu ruhsatlara harç yok, teminat yok, yeni tabirle ruhsat bedeli yok, Devlet Hakkı yok, en önemlisi kontrol yok (Enerji, Çevre, Çalışma ve Maliye Bakanlıklarının buralarda kontrol yaptıklarını hiç sanmıyorum).Yakalanınca nerede ise (yapılan işin boyutuna göre bakarsak)cezası yok. Adam kamuya 1, dışarıya 3 satıyor ve vergisi bile yok.

Küçük bir hesap yapalım 3000 Hammadde üretim izinli sahanın yılda ortalama her birinin 100.000 ton üretip sattığını varsayalım;

          3.000*100.000=300.000.000 * 5TL.=1.500.000.000 TL. lik iş hacmi olan denetimsiz bir sektör var, sadece Devlet Hakkı 60.000.000 TL .

          Hepimiz biliyoruz ki bir barajın 40.000 metreküp malzeme dişinin kovuğuna yetmez.

         En iyisi siz bunların hepsini iptal edin gitsinnnnn.

Aktif Hammadde Üretim İzin Sayıları Tablosu

KURUM	VERİLEN HAMMADDE ÜRETİM İZNİ
TCK	1021
DSİ	1658
BELEDİYELER	243
İL ÖZEL İDARELERİ	149
DLH	37
T.C.D.D.	31
DİĞERLERİ	40
TOPLAM	3.199

Ayrıca Valiliklerce 2.325 adet 1(a) Grubu ruhsatı düzenlenmiştir.

TÜRKİYE GENELİ RUHSAT DAĞILIMI

	I(a) Grubu	I(b) Grubu	II(a) Grup	II(b) Grup	III. Grup	IV. Grup	V. Grup	VI. Grup	TOPLAM
Arama Ruhsatları	0	0	296	1.459	11	6.289	31	35	8.121
İşletme Ruhsatları	57	883	4.514	3.772	57	4.163	10	4	13.460
Toplam	57	883	4.810	5.231	68	10.452	41	39	21.581
İşletme İzni Olanlar	53	576	2.766	2.547	49	3.066	5	1	9.063
Hammadde Üretim İzinleri	2.325	808	2.358	12		21			5.524