Devlet hakkımı Devlet Kazıgımı

 

Ruhsat sahası içerisinde üretilen ancak çeşitli imkansızlıklardan dolayı üretim sahası içerisinde stokta bekletilemeyen ve/veya satış öncesi herhangi  bir işleme/zenginleştirme yapma amacı ile ruhsat sahası içinde ama üretim sahası dışında veya ruhsat sahası  dışındaki bir tesisin stok  alanına zorunlu olarak sevkiyatı yapılan yada ekonomik sebeblerle satış işleminden önce bir süre bekletilmek üzere üretim sahası dişındaki bir alana stok amacı ile gönderilen madenlerde Devlet Hakkı ne zaman alınmalıdır?

Maden Kanununun 14. Maddesinin birinci,ikinci  ve üçüncü fıkrasında bu sorunun yanıtı net olarak verilmiştir.

  “  (Değişik fıkra: 10/06/2010-5995 S.K/8.mad.) Devlet hakkı, ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınır.

    (Ek fıkra: 10/06/2010-5995 S.K/8.mad.) Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması halinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatıdır. Bu fiyat emsallerinden az olamaz. Emsal fiyatının tespitinde bu maddenin üçüncü fıkrası esas alınır.

    (Ek fıkra: 10/06/2010-5995 S.K/8.mad.) Tüvenan madenin, herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan veya bir prosesten geçirildikten sonra satış fiyatının oluştuğu durumlarda, ocak başı satış fiyatı, madenin ocakta üretiminden ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil giderler çıkarılarak oluşan fiyattır.”

Fiyatın piyasada anlık olarak yani arz ve talebin aynı anda var oldugu yer ve zamanda oluştugu bir gerçektir.İktisat ve işletmede fiyat, bir mal, servis veya varlığın sayısal para değeridir yada malların pazardaki parasal değerine fiyat adı verilir.Günümüzde bir madenin ulusal ve uluslararası pazardaki satış fiyatı oluşumunu, uluslararası borsalardaki arz ve talep ile stok durumunun yanısıra Devletlerin almış olduğu ekonomik ve siyasi kararlar, kısıtlamalar,teşvikler, serbestlikler,vergiler ,bu ülkelerde meydana gelen ekonomik ve siyasi gelişmeler gibi nedenlerden  dolaylı olarak etkilenmektedir.

Yönetmelikde 14.Bölüm 86. Madde 16. Fikrası;

“ (16) Ocak başında satışı yapılan maden ile üretim sahası dışındaki tesislere sevk edilen madenlerde sevkiyat tarihi itibarıyla Devlet hakkı tahakkuk eder. Üretim sahasında stokta bekletilen madenden Devlet hakkı alınmaz. Ancak, stoktan satış yapıldığı zaman Devlet hakkı alınır.”hükmü amirdir.

Herhangi bir sebeble üretim ve / veya ruhsat sahası dışına stok amacıyla  gönderilen ve   stokda bekletilen madenlerde Devlet Hakkı tahakkuna esas olan ocak başı satış fiyatının , satış işlemi henüz gerçekleşmediği için yıl içerisinde ileriye  dönük veya Satış Bilgi Formlarının verildigi tarih itibarı ile halen stokda bulunduğu göz önüne alınırsa ilgili yıl için geriye dönük olarak  oluşmadıgı bir gerçektir.

Yine üretim sahası ve / veya ruhsat sahası dışındaki tesislere herhangi bir sebeple sevkedilen madenlerde Devlet Hakkının tahakkuk etmesi Maden Kanununa göre bu tahakkukun hemen tahsil edilecegi anlamını taşımamaktadır. Zaten uygulamada da Devlet Hakkı takakkuku ve  tahsilatı hemen yapılmamakta satışın yapıldığı yıldan  sonra gelen yıl içerisinde yapılmaktadır.

Devlet Hakkının tahakkuk etmesi, Devlet Hakkının tahsile hazır hale gelmesi, yani kesinleşmesi demek değildir.Tahakkukun kesinleşmesi yada sözlük anlamı ile dogruluğunun meydana çıkması için satış fiyatının oluşması ,satış fiyatının oluşması içinde satışın gerçekleşmesi gerekmektedir. Herhangi bir nedenle üretim sahası ve / veya ruhsat sahası dışındaki bir  tesise sevk edilmiş ve /veya herhangi bir nedenle satış işlemi gerçekleştirilmemiş olan bir madenin satış anına kadar geçen  süre içinde Devlet Hakkına esas olacak “ocak başı satış fiyatı”  oluşmamıştır.Bu durumdada stokda bekleyen madene tahakkuk edecek Devlet Hakkı kesinleşmemiştir.

Aksi bir uygulama özelliklede metal madenleri ile ihracata konu edilen her maden için Maden Kanununun 14.maddesi üçüncü fıkrasına aykırıdır.

Diyelimki ;satış olmadı ve  halen üretim sahası dışında ve /  veya ruhsat sahası dışında stokta bekletilen bir maden için kesinleşmemiş ocak başı satış fiyatına dayanarak kesinleşmemiş Devlet Hakkı tahakukkunu tahsilata çevirdiniz,ve diyelimki bu tahsilatın yapıldığı yıl yada onu takip eden yıl içerisinde bu  stokdan satış  oldu ama metal fiyatları düştü ,bu durumda fazladan aldığınızı iademi edeceksiniz,veya satışın oldugu yılda  diyelimki dolar kuru degişti ve /veya metal fiyatları yükseldi bu defada ilğili  yıla  göre “kesin”  ve yatırılan Devlet Hakkı tahsilatını eksik yapılmıştır diye yeniden tahakkukmu çıkaracaksınız.

Siz en iyisimi stok kontrolunu düzgün yapmaya çalışın.